علی عالمی
جاسوسیهای پنتاگون و آژانس امنیت ملی آمریکا از شهروندان این کشور به بحرانی اجتماعی و امنیتی در این کشور تبدیل شده است. کنترل ایمیلها، پیامهای شخصی و حریم خصوصی شهروندان آمریکایی به بهانه مبارزه با تروریسم موضوعی است که مجوز آن در ایالات متحده صادر شده است. در این میان، نه تنها ایالات متحده برای شرکای اروپایی خود و دیگر کشورهای جهان استثنایی قائل نیست، بلکه در قبال شهروندان خود نیز دست به جاسوسیهای گستردهای زده و میزند.
این نگرانی خود را در تحقیقات میدانی و نظرسنجیها نیز انعکاس داده است. نتایج یک نظرسنجی انجام شده از سوی مؤسسه آرتموشن نشان میدهد که مردمان جهان بیش از هر کشور دیگری از جمله روسیه، چین، ایران و یا کره شمالی از جاسوسی و نظارت اطلاعاتی دولت ایالات متحده در فضای سایبر هراس دارند.این نظرسنجی از سوی مؤسسه آرتموشن و با پرسش از 1000 شهروند در ایالات متحده، اروپا، روسیه و استرالیا انجام شده است.
نتایج این نظرسنجی گویای بسیاری از مسائل و نوع نگاه شهروندان آمریکایی نسبت به نهادهای امنیتی این کشور است. به عبارت بهتر، باید نتایج این نظرسنجی در ابعاد گوناگون مورد توجه قرار گیرد. در این نظرسنجی و در پاسخ به پرسشی در مورد هراسانگیزترین برنامه نظارتی دیجیتال دولتهای جهان، 38 درصد پاسخگویان به ایالات متحده اشاره کردند. پس از آمریکا و با فاصله اندکی دولتهای روسیه، چین و نهایتا کره شمالی قرار دارند. پاسخگویان در کشورهای استرالیا، آلمان، روسیه و انگلیس همگی ایالات متحده را به عنوان گزینه اول خود انتخاب کردند. در خارج از این منطقه نیز، پاسخگویان استرالیایی نیز بیش از همه از جاسوسی ایالات متحده هراس داشته و آن را در صدر گزینههای خود قرار دادند. علاوه بر آن، پاسخگویان آمریکایی نیز خودشان از نظارتهای دولت خود بیش از دولتهای ایران، کره شمالی و پاکستان هراس داشتهاند.اما در بیان کلی، شهروندان آمریکایی نسبت به اقدامت دولت خود در مقایسه با باقی جهان، رویکرد انتقادی کمتری دارند. از بین پاسخگویان، تنها 16 درصد بیان کردند که از برنامههای نظارتی داخلی کشورشان هراس دارند.
بدون شک افشاگریهای صورت گرفته از سوی اسنودن و آسانز و دیگر افراد وابسته به سازمانها و نهادهای امنیتی ایالات متحده آمریکا در شکل دهی و استمرار این روند به شدت موثر بوده است. از این رو باید نسبت به تحقیق صورت گرفته نگاهی کاملا واقع بینانه داشت. بر این اساس نارضایتی و نگرانی شهروندان آمریکایی از نهادهای امنیتی این کشور معلول افشاگریهای گسترده صورت گرفته از یک سو و بی اعتمادی کلی شهروندان آمریکایی نسبت به نهادهای سیاسی و امنیتی این کشور است. این موضوع در سخنان مدیر مؤسسه نیز انعكاسی ویژه یافته است:
" همانگونه که این تحقیق نشان میدهد، رسواییهای اخیر سازمان امنیت ملی آمریکا آسیب زیادی به اعتبار ایالات متحده در سراسر جهان زده است. در حالی که کشورهایی همچون چین و روسیه به طور فزاینده تأکید میکنند که شهروندان آنها اطلاعات خود را در مراکز داده ملی و داخلی ذخیره کنند، اما برخی کشورهای مستقل اروپایی همچون سوئیس یک بهشت امن و کمیاب برای اطلاعات شخصی فراهم کردهاند."لازم به ذکر است که طی ماهها و هفتههای اخیر افشاگریهای گستردهای در خصوص فعالیت نهادهای امنیتی آمریکا توسط اسنودن و آسانژ صورت گرفته است. این افشاگریها نشان داده است که وشانگتن نه تنها از سایر کشورهای جهان، بلکه از شهروندان خود شرکای امنیتی خاص خود مانند آلمان و فرانسه نیز جاسوسی کرده است. انتشار این گزارشها منجر به تیره شدن روابط امنیتی آمریکا و متحدان امنیتی آن در جهان شده است.