در شرایطی که امروز آسیب‌های پخش برنامه‌ها و سریال‌های مستهجن و ضد اسلامی بیرویه و مدیریت شده از بعضی شبکه‌های تلویزیونی در بین اقشار مختلف جامعه خود نمایی میکند، سخن گفتن از روش‌های مواجه با این پدیده به منظور کاهش عوارض و آسیب‌های آن کمی دیر است اما به هر حال نمی توان در برابر آن سکوت اختیار کرد و در برابر آن یک مشاهده گر صرف بود. البته باید توجه داشته باشیم که بعضی رسانه‌ها و عده‌ای از نویسنگان متعهد کرارا در رابطه با موضوع فرهنگ و ارزش‌ها و هنجارهای دینی و ملی هشدارهای جدی را تحت عنوان‌های مختلف مانند: تهاجم فرهنگی، جنگ نرم، سبک زندگی و تلاش اخلاق زدایی توسط غرب به مسئولان گوش زد نموده اند، اما متأسفانه توجه جدی در این مورد صورت نگرفته است.
با شرایط حاد حاکم در حوزه فرهنگ و تمرکز کشورهای غربی برای جایگزین کردن فرهنگ غربی به جای فرهنگ بومی مردم افغانستان، باید مسئولان اقداماتی برای مقابله با آن انجام دهند؛ چون در مقابل فرهنگ مهاجم، بدترین کار، انفعال است که باعث میشود تا جوانان ما با دوری از ارزشهای اسلامی به منجلاب فرهنگ ضد دینی غرق شوند.
آیا میتوانیم جلوی امواج رسانه‌ای را بگیریم؟ یا آن كه باید با ارتقای سطح سواد رسانه‌ای و ارتقای آگاهی‌های خود درك بهتر و مناسب تری از رسانه‌ها و پیام‌هایی كه به ما میرسد فراهم كنیم.
امروز در اغلب كشورهای دنیا از جمله انگلستان، استرالیا، فنلاند، دانمارك، سوئد، فرانسه، آلمان، هلند، روسیه، كانادا، امریكا، آفریقای جنوبی، مالزی و جاپان، آموزش سواد رسانه‌ای را در پایه‌های مختلف تحصیلی به صورت جدّی دنبال میكنند.
این در حالی است كه در افغانستان، ما نه تنها با فقر ادبیات در این موضوع مواجه هستیم، بلكه حتی ضرورت پرداختن به موضوع سواد رسانه‌ای را نیز در ذهن نگرفته ایم. در حال حاضر، ابزارهای نظارت سنتی دیگر كارایی چندانی ندارند و باید جای خود را به شیوه‌ها و ابزارهای جدیدی بسپارند كه با توانمند سازی مخاطبان در مقابل آثار سوء رسانه‌ها به آنها مصونیت بیشتری میبخشند. سواد رسانه‌ای یكی از كارآمدترین و مطرح ترین شیوه‌های نظارتی است كه موجب میشود مخاطب منفعل به مخاطب فعال و گزینشگر تبدیل شود و كمتر تحت تاثیر پیام‌های رسانه‌ای قرار گیرد. بنابراین كاملاً مشهود است كه سواد رسانه‌ای لزوماً این نیست كه مخاطب بداند با رسانه‌ها چگونه برخورد كند، بلكه او باید بتواند اهداف و تأثیرات رسانه‌ها و چگونگی دستكاری افكار توسط آنها را كسب كند. به عبارت دیگر سواد رسانه‌ای نوعی مهارت شناختی به مخاطبان میدهد. در دنیای ارتباطی و رقابتی امروز، سواد اطلاعاتی یكی از نیازهای اصلی هر انسان و جامعه‌ای میباشد و آن پی بردن به این واقعیت است كه دانش یعنی قدرت. پذیرش این اهم به تنهایی كافی نیست؛ بلكه یك فرد باید بداند در اقیانوس عمیق و بسیار گسترده اطلاعات به عنوان مثال در انترنت دنبال چه موضوعی میگردد و چگونه میتواند آن را به دست آورد. امروز حجم اطلاعات آن قدر سرسام آور است كه حتی پی بردن به صحت و یا سقم یك موضوع براحتی امكان پذیر نیست. انسان به عنوان یک موجود آگاه و اجتماعی در انجام کارها، منافع مادی و معنوی خود را در نظر گرفته و سپس به انجام آن کار مبادرت میکند. بعید است شما دست به کاری بزنید که حساب سود و زیان آن را از ابتدا محاسبه نکرده باشید.
این موضوع در نحوه کار و استفاده از رسانه‌ها نیز قابل پیگیری است. یعنی زمانی که قرار است از رسانه‌ای خاص نظیر انترنت، تلویزیون، روزنامه و... استفاده شود باید شخص کاربر احساس کند که در این رابطه متقابل به منفعتی دست خواهد یافت. زمانی که ما در بزرگراه‌های اطلاعاتی در حال حرکت هستیم این میزان سواد رسانه‌ای ماست که به ما میگوید چه مقدار از وقتمان را در چه سایت‌ها و چه مقدار از آن را برای تماشای تلویزیون و یا مطالعه روزنامه بگذرانیم. بنابراین هدف سواد رسانه‌ای تنظیم یک رابطه منطقی و مبتنی بر هزینه - فایده است. یعنی بر این اساس پی میبریم که شخص در قبال وقت و هزینه‌ای که صرف استفاده از این رسانه‌ها کرده است چه چیزهایی را به دست آورده و چه چیزهایی را از دست داده است. همچنین سواد رسانه‌ای توانایی دسترسی به پیام را برای مخاطبان فراهم میکند. این مهارت شامل توانایی در رمزگشایی پیام‌ها، مکان یابی برای دسترسی به اطلاعات و توانایی استفاده از تکنولوژی‌های نوین ارتباطی نظیر کمپیوتر و انترنت میباشد.افرادی كه در سطوح پایین سواد رسانه‌ای جای دارند، درباره رسانه‌ها نیز دیدگاهی ضعیف و محدود دارند. ساختارهای دانش این عده، كوچك‌تر، سطحی‌تر و كمتر سازمان‌یافته هستند. چنین ساختارهایی نیز دیدگاهی نامناسب برای تفسیر معنی یك پیام رسانه‌ای فراهم می‌آورند. همچنین این افراد بنا بر عادت، به استفاده از مهارت‌های خود تمایل چندانی ندارند. از این رو، مهارت‌های ایشان پیشرفت نمی‌كند و به كارگیری موفقیت‌آمیز آنها نیز برایشان دشوارتر میشود.
نویسنده: عباس
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/2798
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
