سازمان میراث‌های فرهنگی جهان اعلام کرده است که هنر خوشنویسی فارسی را در شانزدهمین جلسه کمیته بین دولتی حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس، در فهرست آثار جهانی به نام ایران ثبت کرده است.
هنر خوشنویسی از میراث‌های فرهنگی مشترک حوزه زبان فارسی است که قلمرو ایران کنونی، افغانستان، تاجیکستان و مناطق مختلف آسیای میانه و شبه‌قاره هند را در بر می‌گیرد.
شماری از فرهنگیان در اعتراض به این تصمیم یونسکو می‌گویند که خاستگاه هنر خوشنویسی هرات افغانستان است که در زمان سلطان حسین بایقرا در اوج شکوفایی هنر خوشنویسی قرار داشت و این هنر از هرات به بخارا، اصفهان، تبریز و هندوستان انتقال یافته است.
این فرهنگیان ثبت این میراث مشترک فرهنگی را مختص به ایران، جفایی در حق زادگاه این هنر باستانی جهان می‌دانند.
داوود عرفان، نویسنده و پژوهشگر امور فرهنگی، می‌گوید که در نظام جمهوریت با جمعی از فرهنگیان تلاش کردند تا این میراث باستانی به‌گونه مشترک در سازمان میراث‌های فرهنگی جهان ثبت شود. او تأکید می‌کند که سکان‌داران جمهوریت اصولاً اعتقاد و علاقه‌ای به ثبت این هنر نداشتند.
این فعال فرهنگی گفته است که متولیان امور فرهنگی کشور، غیرفرهنگی و گاه ضد فرهنگ بودند و آگاهی از فرایند ثبت جهانی امور فرهنگی نداشتند. او این خبر را برای افغانستان فاجعه‌بار دانسته است.
سلمان‌علی ارزگانی، از خوش‌نویسان چیره‌دست کشور، می‌گوید: «من معتقد هستم که نستعلیق و خوشنویسی در هرات کنونی به وجود آمده است که در آن زمان مربوط به خراسان بزرگ می‌شد.» این خطاط مشهور کشور می‌افزاید که خوشنویسی فارسی مربوط جغرافیای سیاسی کنونی نمی‌شود، بلکه وابسته به یک حوزه تمدنی است و باید به‌عنوان میراث مشترک حوزه تمدنی زبان فارسی ثبت می‌شد.
او این اقدام را «جگرخون‌کننده» توصیف می‌کند و می‌افزاید: «در این سرزمین دیری است فرهنگ‌زدایی، هویت‌زدایی و جعل تاریخی صورت می‌گیرد و در وضعیت کنونی چاره‌ای دیده نمی‌شود که بر این عمل انجام شده، اقدام کرد.»
این در حالی است که ۱۶ کشور عربی و ترکیه نیز در این دوره «دانش، مهارت و شیوه خوشنویسی عربی» را ثبت میراث‌های فرهنگی جهان کرده‌اند.
ترکیه نیز موفق شد پرونده «خوشنویسی سنتی در هنر اسلامی» را به فهرست فرهنگی ناملموس جهانی به نام خود ثبت کند.
ایران در حالی هنر خوشنویسی فارسی را به نام خود ثبت می‌کند که در سال ۲۰۲۰ نسبت به اقدام ترکیه رسماً به یونسکو اعتراض کرده بود که عنوان پرونده پیشنهادی ترکیه برای خوشنویسی، دارای صفت اسلامی است. این کشور استدلال کرده بود که منشأ خوشنویسی اسلامی ایران است و صفت اسلامی نیز نمی‌تواند محدود به ترکیه باشد.
ایران تاکنون ۱۶ اثر میراث فرهنگی ناملموس را ثبت جهانی کرده است. پیش از این نیز در چهاردهمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو که در شهر بوگوتا، پایتخت کلمبیا، برگزار شده بود، پرونده مهارت‌های سنتی ساختن و نواختن دوتار که از سوی ایران ارایه شده بود، با کسب نظر موافق اعضای این کمیته، در فهرست یونسکو ثبت جهانی شد. این کار نیز اعتراضات گسترده فرهنگیان و اهل هنر موسیقی افغانستان را در قبال داشت.
گفتنی است که شانزدهمین جلسه کمیته بین دولتی حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس از ۱۳ تا ۱۸ دسامبر ۲۰۲۱ به‌گونه آنلاین برگزار میشود.
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/24786
تگ ها:
تهاجم فرهنگی غرب اینبار به وسیلۀ دخترکان رقاصه!
