همواره دو عامل خارجی و داخلی بر تحولات افغانستان تاثیر گذار بوده اند. اما اکنون که این کشور با بحران سیاسی میان عبدالله عبدالله و محمد اشرف غنی به دلیل اختلاف در مورد نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ششم میزان روبرو است به نظر می رسد نقش عوامل داخلی بیش از عوامل خارجی در پایان دادن به آن موثر است.
همواره دو عامل خارجی و داخلی بر تحولات افغانستان تاثیر گذار بوده اند. اما اکنون که این کشور با بحران سیاسی میان عبدالله عبدالله و محمد اشرف غنی به دلیل اختلاف در مورد نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ششم میزان روبرو است به نظر می رسد نقش عوامل داخلی بیش از عوامل خارجی در پایان دادن به آن موثر است .به همین دلیل عبدالله عبدالله رهبر تیم ثبات و همگرایی خواستار میانجیگری پنج تن از بزرگان افغانستان برای کمک به حل بحران سیاسی این کشور شده و آمادگی خود را نیز برای همکاری در این خصوص اعلام کرده است.
بزرگان قومی و مذهبی همچنان کارساز در حل بحران
درخواست میانجیگری عبدالله از بزرگان قومی و مذهبی افغانستان ، نشان می دهد که وی به هیچ عنوان به دخالتهای بیگانگان در امور سیاسی این کشور نه تنها اعتقادی ندارد بلکه بحران سیاسی فعلی را مساله ای کاملا داخلی می داند که خود افغانها به راحتی می توانند با گذشت و درک منافع ملی حل کنند. درخواست وی برای میانجیگری پنج تن از بزرگان نه تنها نوعی ابتکار عمل در این خصوص محسوب می شود بلکه میانجیگری بزرگان افغان اعم از بزرگان قومی ، سیاسی و مذهبی سابقه طولانی در تاریخ افغانستان دارد که در سطح کلان و ملی آن "لویه جرگه" یا همان مجلس ریش سفیدان است که همواره نقش مهم و موثری را در حل اختلافات قومی و سیاسی ایفا کرده است.
اکنون نیز بحران انتخاباتی افغانستان به مرحله ای رسیده که به باور عبدالله تنها از طریق ریش سفیدی بزرگان قوم پشتون و فراتر از شخصیتهای سیاسی مطرح قابل حل است. ریش سفیدانی که بر محمد اشرف غنی و تیم دولتساز وی تاثیر گذارباشند. زیرا از دیدگاه عبدا... ، آنان در برابر تلاشهای میانجیگرانه شخصیتهای سیاسی مقاومت کرده و حاضر به همکاری برای تشکیل دولت فراگیر نیستند.از این دیدگاه، بحران جاری در افغانستان بیش از آنکه کاملا سیاسی باشد ناشی از سایه سنگین قومیت گرایی بر سیاست است و از اینرو دیپلماسی موسوم به طوایف و اقوام میان قومهای تاثیر گذار بر تحولات سیاسی افغانستان، کارساز خواهد بود . زیرا عنصر قومیت گرایی همچنان بر زندگی روزمره مردم افغانستان نقش غیر قابل انکاری دارد و به همین دلیل در قانون اساسی افغانستان هم "لویه جرگه" به عنوان بالاترین مظهر اراده مردمی مورد تاکید قرار گرفته است .
سازمان ملل بی تاثیر در تحولات سیاسی افغانستان
همزمان با تلاشهای داخلی، از دیدگاه عبدا... سازمان ملل نیز می تواند به عنوان عامل تاثیر گذار خارجی به حل بحران سیاسی افغانستان کمک کند .به همین دلیل وی از درخواست آنتونیوگوترش دبیرکل سازمان ملل برای حل اختلافات سیاسی وبرقراری آتش بس در افغانستان که در گفتگو تلفنی میان دو طرف مطرح شد استقبال کرده و خواستار اقدامات فوری در این خصوص و بسیج امکانات برای مقابله با ویروس کرونا شده است.
استقبال منطقه ای از این پیشنهاد گوترش نیز می تواند به حل مشکلات افغانستان بیش از پیش کمک کند. واقعیت این است که مداخلات خارجی نه تنها به حل مشکلات این کشور کمک نکرده بلکه پی گیری منافع آنها موجب پیچیده تر شدن بحران افغانستان نیز شده است . اظهارات عبدا... مبنی براین که سفر اخیر وزیر امور خارجه آمریکا به کابل برای میانجیگری نبوده موید این واقعیت است .در این شرایط سازمان ملل از مسئولیت مهمی برای کمک به حل اختلافات سیاسی در افغانستان برخوردار است .
این سازمان بعد از اشغال افغانستان در سال 2001 با تشکیل نیروهای موسوم به "آیساف " تلاش کرد نقش محوری در تحولات امنیتی این کشور ایفا کند. اما آمریکا با واگذاری فرماندهی آن به ناتو عملا فعالیت سازمان ملل در افغانستان را به ارایه کمکهای بشر دوستانه و ارایه گزارش و توصیه دبیر کل و نماینده آن محدود کرد. در شرایط فعلی که افغانستان با چالش بزرگی به نام کرونا ویروس نیز مواجه است و ضرورت همکاری و همبستگی ملی برای مقابله با آن را اجتناب ناپذیر می کند، مردم افغانستان از سازمان ملل انتظار دارند مسئولیتی فراتر از توصیه به رهبران سیاسی این کشور در جهت کمک به حل بحران سیاسی ایفا نماید.
نتیجه
در هر حال، جناحهای سیاسی در افغانستان برای حفظ دستاوردهای دو دهه گذشته خود نیازمند همکاری و تقویت همبستگی ملی هستند .اقدام طالبان در ایجاد مراکز بهداشتی برای مقابله با ویروس کرونا در آنچه ولایات تحت کنترل خود می داند می تواند برای رهبران سیاسی افغانستان نگران کننده باشد. زیرا آنان در حالی به دعوای سیاسی خود ادامه می دهند که حاکمیتشان در پهنه جغرافیای افغانستان هر روز در حال محدود شدن است و در همان حال، انتظارات مردم این کشور را نیز در این مقطع حساس برآورده نمی کنند.
منبع: مطالعات افغانستان
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/15107
تگ ها: