نویسنده: مجتبی حدادی
سرانجام و پس از سا‌لها کش و قوس جمهوری اسلامی ایران و 6 کشور مهم جهانی توانستند در خصوص پرونده هسته‌ای به توافق دست پیدا کنند. توافقی که ضامن حقوق اصلی جمهوری اسلامی همچون غنی‌سازی است و از سوی دیگر خللی جدی در روند روبه رشد فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران ایجاد نمی‌کند.
ایران طی سالهایی که غرب پرونده هسته‌ای را به عنوان یک چالش جهانی مطرح کرده است همواره بر این مسئله تاکید داشته است که خواهان دستیابی به سلاح هسته‌ای نیست. این عدم خواست و نیاز نه به دلیل فشار امریکایی‌ها و نه به دلیل عدم توانایی بود بلکه ایران از اساس با سلاح‌های کشتار جمعی که هدفی جز از بین بردن مردم عادی ندارند مخالف است و از همین رو نیز در سالهای گذشته بیشترین همکاری را با آژانس انرژی اتمی به عنوان مرجع ذی صلاح بین‌المللی در این زمینه همکاری داشته است و فعالیت‌های اتمی ایران زیر نظر بازرسان و کمره‌های آژانس پیگیری شده است.
این مسئله در حالی بود که طرفهای غربی علی‌الخصوص امریکا با بهانه‌جویی‌های مختلف ایران را متهم به تلاش برای دستیابی به ساخت سلاح هسته‌ای نمودند و از همین طریق نیز توانستند تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه متعددی را علیه آن کشور به تصویب و اجرا برسانند. در عوض نیز ایران با عدم توجه به این اقدامات غرب روند رو به رشد فناوری هسته‌ای را ادامه داد و کار را به غنی‌سازی 20 درصدی اورانیم رساند. البته این اقدام نیز به دلیل عدم همکاری غربی‌ها در تامین سوخت مورد نیاز راکتور تحقیقاتی تهران صورت پذیرفت اما نتیجه آن این بود که غربی‌ها فهمیدند اگر نخواهند با ایران هسته‌ای کنار بیایند تهران نیز هیچ‌گونه همکاری با آنها نخواهد داشت و مطمئنا در این مسئله طرفهای غربی نیز متضرر خواهند بود. با این حال با روی کار آمدن دولت جدید در ایران که مستظهر به حمایت‌های مردمی بود امریکایی‌ها دریافتند که مردم ایران دست از حمایت‌های خود از نظام جمهوری اسلامی در آن کشور نمی‌کشند. از سوی دیگر دولت روحانی نیز سیاست تازه‌ای را در پیش گرفت که به نوعی می‌توان آن را مصداق نرمش قهرمانانه مورد نظر رهبری ایران دانست.
دولت جدید ایران سعی کرد تا مانع از افزایش تحریم‌های جدید علیه آن کشور شده و تا جای ممکن این تحریم‌ها را کاهش دهد و پس از چندین دور مذاکره نهایتا یکشنبه صبح خبر موافقت بزرگ ایران و کشورهای گروه 5+1 اعلام شد. خبری که برای ایران بسیار مهم و حایز اهمیت به حساب می‌آید چرا که در این مذاکرات آنها توانستند امتیاز‌های بزرگی از غرب بگیرند در حالی که حق غنی‌سازی مورد نیاز نیز به رسمیت شناخته شده است. در بخشی از مفاد بیانیه ژنو که مورد توافق ایران و 5+1 قرار گرفته است از یک سو ایران متعهد شده است که: از اورانیوم 20 درصد موجود خود، نیمی را برای تولید سوخت راکتور تحقیقاتی تهران اکسید خواهد کرد و نیم دیگر را به UF6 با غنای کمتر از 5 درصد تبدیل خواهد کرد. ایران اعلام می‌کند که برای مدت شش ماه اورانیوم با غنای بیش از 5 درصد تولید نخواهد کرد. ایران اعلام می‌کند که فعالیت‌های خود را درنطنز(1)، فردو (2) و اراک (3) هیچ گسترشی نخواهد داد. البته ایران تعهدات دیگری نیز در این خصوص پذیرفته است که در یک کلام می‌توان آن را اطمینان تهران به غرب برای عدم گسترش برنامه‌های هسته‌ای دانست. در خصوص تعلیق غنی‌سازی 20 درصدی نیز باید این مسئله را مد نظر داشت که تهران از ابتدا نیز قصد ورود به این فرایند غنی‌سازی را نداشته و اکنون توانسته است سوخت مورد نیازش را تامین کند. در عوض گروه 5+1 تعهدات نسبتا خوبی را در قبال ایران بر عهده گرفته است. بخشی از این تعهدات عبارتند از: 5+1 اقدامات خود برای کاهش بیشتر فروش نفت خام ایران را متوقف خواهد کرد تا مشتریان فعلی نفت ایران بتوانند میزان متوسط فعلی نفت خام خود را از ایران بخرند. بازگشت مقدار مورد توافق از درآمد ناشی از فروش نفت در خارج به ایران ممکن میشود. برای این فروش نفت، تحریم‌های اروپا و امریکا در مورد خدمات بیمه و حمل و نقل تعلیق میشود. تحریم‌های اروپا و امریکا در موارد زیر تعلیق میشود: 1- صادرات پتروشیمی ایران و همچنین تحریم‌های خدمات مرتبط 2- طلا و فلزات گران‌بها و همچنین تحریم‌های خدمات مرتبط. تحریم‌های ایالات متحده بر صنعت خودروی ایران و همچنین تحریم‌های خدمات مرتبط تعلیق میشود. مجوز تامین و نصب قطعات یدکی برای ایمنی پروازهای هواپیمایی غیرنظامی ایران صادر میشود و مجوز بازرسی و تعمیرات ایمنی در ایران و همچنین تحریم‌های خدمات مرتبط ارائه میشود و در ضمن هیچ قطعنامه جدید مرتبط با موضوع هسته‌ای در شورای امنیت تصویب نخواهد شد. هرچند که تعهدات غرب در قبال ایران به نوعی بازگردان حق و حقوق ایرانی‌ها است اما به هر حال مذاکرات اخیر در ژنو را باید نقطه عطفی در روند دیپلماسی ایران بدانیم. به زعم راقم این سطور غرب ناخواسته مجبور شده است که بخشی از حقوق ایرانی‌ها را بپذیرد. البته ما هنوز باید منتظر اقدامات عملی دو طرف در خصوص توافق ژنو باشیم اما به هر حال اکنون غرب به حقوق هسته‌ای ایران معترف است و این خود یک پیروزی بزرگ برای ایران محسوب میشود. رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران نیز در پاسخ به نامه رئیس‌جمهور آن کشور در خصوص مذاکرات ژنو به این نکته اشاره فرموده‌اند. ایشان در پاسخ به نامه حجت‌الاسلام روحانی آورده‌اند: (دستیابی به آنچه مرقوم داشته‌اید در خور تقدیر و تشکر از هیئت مذاکرات هسته‌ای و دیگر دست‌اندرکاران است و می‌تواند پایه اقدامات هوشمندانه بعدی قرار گیرد. بی‌شک فضل الهی و دعا و پشتیبانی ملت ایران عامل این موفقیت بوده و در آینده نیز خواهد بود؛ ان‌شاءا.... ایستادگی در برابر زیاده‌خواهی‌ها همواره باید شاخص خطّ مستقیم حرکت مسئولان این بخش باشد، و چنین خواهد بود؛ ان‌شاءا... ).
البته مسؤولان ایرانی باید به این نکته مهم توجه داشته باشند که در ادامه روند مذاکرات باید به دنبال حل و فصل نهایی پرونده هسته‌ای ضمن حفظ حقوق آن کشور باشند. آنگونه که از صحبت‌های اخیر امریکایی‌ها برمی‌آید آنها در حال طفره رفتن از پذیرش حق هسته‌ای ایران هستند و بعید نیست در آینده نیز سعی داشته باشند تا با فشار مانع از ادامه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران شوند و تیم دیپلماتیک ایران باید مراقب این رفتار خطرناک غربی‌ها باشد. آنها نشان داده‌اند که زیاد قابل اعتماد نیستندو بعید نیست در آینده زیر این توافق بزنند و سعی کنند تا فشار بیشتری بر ایران تحمیل کنند. اما در نهایت امر باید گفت ایران به یک موفقیت بزرگ دست یافته است. موفقیتی که می‌تواند توسعه و پیشرفت بیش از پیش برای جمهوری اسلامی ایران به ارمغان بیاورد.
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/1272
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
